Alimenty - obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci
Obowiązek alimentacyjny - pojęcie
Przez obowiązek alimentacyjny należy rozumieć obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby środków wychowania. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci
Rodzice są zobowiązani do alimentacji dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (zwane dalej: krio) nie przewiduje tutaj górnej granicy wieku dziecka uprawnionego do otrzymywania alimentów od swoich rodziców. Należy zatem stwierdzić, że rodzice są zobowiązani do alimentacji również pełnoletnich dzieci.
Zwolnienie z obowiązku alimentacyjnego
Rodzic, aby chylić się od obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka musi wykazać, że jest ono w stanie samodzielnie się utrzymać, czyli pracuje lub może podjąć pracę, dzięki której otrzymuje niezbędne środki do samodzielnego utrzymania się, lub posiada majątek, z którego dochody wystarczają na pokrycie kosztów jego wychowania i utrzymania. Ponadto, krio przewiduje, że rodzice mogą się uchylić od świadczeń alimentacyjnych względem pełnoletniego dziecka w przypadku, gdy są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Rodzice nie mogą jednak wymagać, aby dziecko automatycznie po ukończeniu 18 roku życia czy też zakończenia edukacji w szkole średnie podjęło się zarobkowej pracy. Powyższą tezę niejednokrotnie potwierdził Sąd Najwyższy, który m.in. w wyroku z dnia 30 czerwca 1999 r., sygn. akt III CKN 199/99, stwierdził: "Skarżący ma niewątpliwie rację wywodząc, że obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka - stanowiący uszczegółowienie ogólnego obowiązku "troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka" i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej - nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie jest również związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez dziecko określonego stopnia podstawowego czy średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, bowiem jest to, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym rodziców wobec dziecka, które osiągnęło pełnoletność - jak wskazał na to Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 14 listopada 1997 r. III CKN 257/97 (OSNC 1998 z. 4, poz. 70) - należy brać pod uwagę, czy wykazuje ono chęć dalszej nauki oraz czy jego osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie nauki (por. także orzecznictwo Sądu Najwyższego powołane w uzasadnieniu tego orzeczenia, OSNC 1998 z. 4, poz. 70). W sytuacji, gdy pełnoletnie dziecko, mając wyuczony zawód, zamierza kontynuować naukę na wyższej uczelni prywatnej, z którą to nauką - obok kosztów utrzymania - łączy się czesne, trzeba także uwzględniać okoliczność, czy pozwala na to stopa życiowa rodziców". Z kolei w wyroku z dnia 11 marca 1999 r., sygn. akt III CKN 1175/98, Sąd Najwyższy stwierdził: "Skoro pozwany bezpośrednio po ukończeniu szkoły średniej kontynuuje naukę w obranym kierunku w szkole wyższej - co nie jest naganne, ale wprost przeciwnie, zasługuje na aprobatę - nie można wymagać, by jednocześnie pracował zarobkowo osiągając dochody wystarczające na jego utrzymanie". Natomiast w wyroku z dnia 26 listopada 1998 r., sygn. akt I CKN 898/97, Sąd Najwyższy orzekł: "Wedle utrwalonego stanowiska judykatury (zob. wyrok SN z 14 listopada 1997 r., III CKN 257/97, i cyt. tam orzecznictwo, OSN 1998/4, poz. 70), aprobowanego w piśmiennictwie, osiągnięcie samodzielności przez dziecko, w rozumieniu art. 133 § 1 k.r.o., zakłada zdobycie przez nie odpowiadających jego uzdolnieniom i predyspozycjom kwalifikacji zawodowych. Rodzice winni zatem łożyć na utrzymanie i wykształcenia także pełnoletniego dziecka, zdobywającego kwalifikacje zawodowe, odpowiadające jego uzdolnieniom i predyspozycjom, np. uczącego się w szkole pomaturalnej lub studiującego na wyższej uczelni. Warunkiem jest tylko, by był to czas rzeczywistej nauki (zob. wyrok SN z 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80, OSN 1981/1, poz. 20)".
Zakres świadczeń alimentacyjnych
Zakres świadczeń alimentacyjnych rodziców względem dziecka zależy tylko od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych jego rodziców. Przy określaniu wysokości rat alimentacyjnych bierze się zatem pod uwagę nie tylko to ile i czy w ogóle rodzice zarabiają, ale również to, ile przy ich wykształceniu oraz panującym warunkom na rynku pracy mogą zarabiać. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, że zgodnie z krio na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają:
- Świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2016 r. poz. 169 i 195), podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji.
- Świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
- Świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. poz. 195).
- świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 114, z późn. zm.).
Należy zatem stwierdzić, że na zakres świadczeń alimentacyjnych nie mają wpływu pieniądze z programu 500+.
Wykonanie obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać może również polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego dziecka. W takim przypadku świadczenie alimentacyjne innych zobowiązanych (np. drugiego rodzica) polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania dziecka.
Przedawnienie i wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego
Roszczenia o świadczenia alimentacyjna przedawniają z upływem trzech lat. Obowiązek alimentacyjny wygasa z chwilą śmierci zobowiązanego rodzica.
Komentarze
Prześlij komentarz